Kaszel mokry czy kaszel suchy – jak odróżnić, leczyć oraz pomóc sobie domowymi sposobami?
Kiedy kaszel dopada nas czy naszych najbliższych, podstawowe pytanie, jakie sobie zadajemy lub powinniśmy zadać, to z jakim kaszlem mamy do czynienia. Wbrew pozorom wcale nie jest łatwo to określić, zwłaszcza, jeśli kaszel dopadł małe dziecko. Ustalenie rodzaju kaszlu jest konieczne do prawidłowego dobrania leku oraz domowych sposobów, którymi można wspomóc organizm.
Tak naprawdę obok kaszlu mokrego i suchego mamy jeszcze kaszel świszczący (który pojawia się w chorobach krtani i płuc oraz astmie), kaszel napadowy (towarzyszy alergii, astmie oraz kokluszowi) oraz kaszel szczekający (pojawiający się w zapaleniu krtani i tchawicy oraz w chorobach zakaźnych). Kaszel dzielimy także na ostry, który przebiega gwałtownie i towarzyszy zakażeniom bakteryjnym i wirusowym oraz przewlekły, który trwa co najmniej 6 tygodni i zazwyczaj jest następstwem astmy oskrzelowej lub choroby refluksowej.
Kaszel suchy
Kaszel suchy, inaczej zwany nieproduktywnym, pojawia się w chorobach układu oddechowego, w których nie dochodzi do produkcji wydzieliny. Najczęściej pojawia się na początku infekcji, ale może być też objawem alergii czy astmy oskrzelowej. Przyczyną kaszlu suchego może być również niewydolność serca, refluks żołądkowo-przełykowy lub pojawienie się ciała obcego w drogach oddechowych. Ten rodzaj kaszlu może pojawić się także jako reakcja na przyjmowane leki, zwłaszcza na leki na nadciśnienie.
Kaszel suchy bywa bardzo męczący, duszący i bolesny, ponieważ uporczywie pojawiające się ataki kaszlu podrażniają gardło oraz nadwyrężają mięśnie klatki piersiowej i grzbietu. Charakterystycznym objawem jest uczucie łaskotania w gardle, tak jakby tkwiło w gardle piórko. Jest to bardzo uciążliwe i skutecznie zakłóca funkcjonowanie w ciągu dnia i nocy.
Jeśli mamy do czynienia z kaszlem suchym, sięgamy po syropy na kaszel suchy, które przyspieszają pojawienie się wydzieliny oraz po leki hamujące odruch kaszlu i zmniejszające jego natężenie. Leki hamujące odruch kaszlowy, zwłaszcza dzieciom, powinno podawać się przede wszystkim przed snem. Wtedy organizm będzie miał szansę się zregenerować, a dziecku zapewnimy spokojny sen.
Uciążliwość suchego kaszlu można spróbować zmniejszyć także domowymi sposobami:
- Odpowiednie nawilżanie powietrza w mieszkaniu. Optymalne nawilżenie pomieszczeń wynosi od 40% do 60%. Suche powietrze drażni śluzówkę gardła, stymulując do kaszlu. Najlepiej sprawdzą się nawilżacze powietrza, jednak można je zastąpić pojemnikami z wodą lub mokrymi ręcznikami powieszonymi na kaloryferze. Ważne jest także częste wietrzenie mieszkania.
- Optymalna temperatura w mieszkaniu. W trakcie choroby przebiegającej z suchym kaszlem najbardziej odpowiednia jest temperatura powietrza zbliżona do ok. 20°C. Ciepłe powietrze wysusza śluzówkę, wzmagając odruch kaszlowy.
- Dbanie o odpowiednią podaż płynów. Zarówno dziecku, jak i dorosłemu, ulgę przyniesie ciepła herbata z sokiem malinowym lub cytryną, herbata z lipy, herbata z miodem lub mleko z miodem.
- Inhalacje. Wystarczy czysta para wodna lub sól morska. Można także zrobić inhalacje z dodatkiem olejku tymiankowego lub eukaliptusowego. Do inhalacji można także użyć naparu z ziół, na przykład z szałwii, rumianku lub rozmarynu. Warto także zainwestować w nebulizator i wykorzystać go do nebulizacji solą fizjologiczną.
Kaszel suchy, będący objawem infekcji, zazwyczaj po 2-3 dniach samoistnie zmienia się w mokry kaszel. Można podać syrop na kaszel suchy, przyspieszający pojawienie się wydzieliny i zmianę kaszlu na mokry. Rozgrzewania ciała również może przyspieszyć ten proces.
Kaszel mokry
Kaszel mokry, inaczej zwany produktywnym, występuje w chorobach przebiegających z zaleganiem wydzieliny w dolnych drogach oddechowych. Ten rodzaj kaszlu występuje najczęściej w środkowej fazie infekcji i jest reakcją organizmu na zakażenie dróg oddechowych. Dzięki kaszlowi z dróg oddechowych usuwana jest wydzielina, która powstaje podczas procesu zapalnego. Wraz z wydzieliną usuwane są także żywe i martwe drobnoustroje, które wywołały chorobę.
Kaszel mokry najbardziej dokuczliwy jest rano. Najczęściej jest objawem przewlekłego zapalenia oskrzeli, rozstrzenia oskrzeli lub symptomem rozwijającego się zapalenia płuc, lecz może występować także w przebiegu innych chorób. Więcej
Jeśli mamy do czynienia z kaszlem mokrym, nie wolno stosować leków na kaszel słuchy, które hamują odruch kaszlu. Stosowanie takich specyfików może prowadzić do zalegania wydzieliny w drogach oddechowych i nie oczyszczania się układu oddechowego. Jest to niebezpieczne i prowadzi do postępu lub nasilenia choroby. W przypadku kaszlu mokrego stosuje się środki mukolityczne, które rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają jej usunięcie (więcej informacji tutaj: http://www.mucosolvan.pl/chesty-cough-symptoms). Należy jednak pamiętać, że wszystkie leki wykrztuśne nie można podawać później niż po godzinie 16.
Uciążliwość mokrego kaszlu można spróbować zmniejszyć także domowymi sposobami:
- Tak samo, jak w przypadku kaszlu suchego, bardzo ważne jest odpowiednie nawilżanie powietrza w mieszkaniu. Wilgotne powietrze nie tylko złagodzi suchy kaszel, ale także ułatwi odkrztuszanie wydzieliny.
- Inhalacje. Para wodna z dodatkiem olejku tymiankowego, który charakteryzuje się działaniem wykrztuśnym, będzie pomocna przy zwalczaniu kaszlu mokrego. Do inhalacji można także użyć naparu z mieszanki ziół: szałwii, rumianku i tymianku (połączyć zioła w takich samych proporcjach) lub mocnego naparu z kopra włoskiego.
- Uniesienie głowy wyżej w trakcie spania. Pod nogi łóżeczka można podłożyć książki, a dziecku śpiącemu w łóżku wystarczy dać dodatkową poduszkę. Pozycja półsiedząca zapobiega spływaniu śluzu z nosa po tylnej ścianie gardła.
- Oklepywanie pleców. Zabieg ten zapobiegnie zapaleniu oskrzeli lub płuc. Jest to niezmiernie ważne zwłaszcza w przypadku małych dzieci, u których odruch kaszlowy nie jest jeszcze na tyle skuteczny, by usunąć całą zalegającą wydzielinę.
Umiejętność rozpoznania rodzaju kaszlu jest bardzo ważna. Trafne ocenienie, z jakim typem kaszlu mamy do czynienia, pozwala na wdrożenie właściwej terapii oraz uniknięcie błędów w leczeniu, których skutkami może być nasilenie choroby.