Proste plecy u dzieci – jak zadbać o prawidłową postawę u dziecka

Dzisiejsze czasy sprzyjają biernemu stylowi życia dzieci. Nasze pociechy wykazują mniejsze zainteresowanie podejmowaniem aktywności fizycznej, gdyż skutecznie ich czas zajmują rozwiązania technologiczne takie jak komputery, konsole czy telewizja. Niestety taki styl życia sprzyja powstawaniu wad postawy. Za proste plecy u dzieci odpowiedzialni są przede wszystkim rodzice i opiekunowie, którzy powinni budować u dzieci zdrowe nawyki, dbać o wystarczającą ilość ruchu oraz korygować złą postawę. Jak zatem zadbać o prawidłową postawę u dziecka?

Prawidłowa postawa czyli jaka?

Prawidłowa postawa ciała to taki układ odcinków ciała, który nie jest dotknięty zmianami patologicznymi, zapewnia stabilność i optymalne zrównoważenie ciała, wymaga niewielkiego wysiłku mięśniowego, gwarantuje właściwe ułożenie oraz optymalne działanie poszczególnych narządów wewnętrznych i wydolność statyczno-dynamiczną organizmu.

Natomiast wadą postawy określa się każde odchylenie od norm, właściwych dla poszczególnych kategorii wieku, płci i typu budowy. Najczęściej spotykane wady kręgosłupa u dzieci i młodzieży to plecy okrągłe, wklęsłe, wklęsło-okrągłe oraz płaskie.

W jakim wieku dzieci najbardziej są narażone na powstanie wad postawy?

W czasie wzrostu dzieci istnieją dwa szczególne okresy, w których wzrasta podatność organizmu na wystąpienie skrzywień kręgosłupa i innych wad postawy. Pierwszy okres przypada na wiek wczesnoszkolny, kiedy dziecko zmuszone jest do zmiany dotychczasowego stylu życia i rozpoczyna naukę w szkole. Wiąże się to z kilkugodzinnym przyjmowaniem wymuszonej pozycji siedzącej w szkolnej ławce przy jednocześnie silnej potrzebie ruchu. Dodatkowo dziecko zaczyna nosić pierwsze książki w plecaku czy tornistrze, który nie zawsze jest odpowiednio dobrany i założony, co prowadzi do pogłębiania problemów.

Drugi okres, w którym dochodzi do pojawienia się lub pogłębienia wad postawy to pokwitaniowy skok wzrostowy, który przypada u dziewcząt na wiek 11-13 lat, a u chłopców 13-14 lat. W tym czasie następuje zmiana proporcji ciała i położenia środka ciężkości oraz szybki wzrost kości. Dzieci w tym okresie spędzają nawet po kilkanaście godzin w pozycji siedzącej w nie zawsze dobrej pozycji. Wady nabyte w tym okresie są trudne do skorygowania,a czasem niemożliwe do cofnięcia, dlatego warto o proste plecy u dzieci dbać w sposób szczególny.

Ruch sprzymierzeńcem w walce o proste plecy u dzieci!

Najprostszym sposobem dbania o proste plecy u dzieci jest zapewnienie im odpowiedniej ilości ruchu. O ile w przypadku młodszych dzieci nie jest to trudne do wykonania, tak starsze dzieci, które często poświęcają dużo czasu na naukę lub spędzają go przed komputerem, niechętnie podejmują aktywność fizyczną. Niektóre badania donoszą, że dla blisko 60-70% dzieci i młodzieży jedyną podejmowaną systematycznie formę ruchu są lekcje wychowania fizycznego w szkole. Przy czym z roku na rok przybywa dzieci z długotrwałymi zwolnieniami lekarskimi.

Rodzice i opiekunowie muszą pamiętać przy organizacji czasu dzieciom, by przemycić czas na aktywność fizyczną, ale także i odpoczynek. Jeśli jest to możliwe, zaleca się, aby dziecko szło na piechotę do szkoły czy po lekkie zakupy. Warto wysyłać też pociechę na spacer z psem. Zalecany poziom codziennej aktywności fizycznej osiąga zaledwie co czwarty 11-latek i co szósty 15-latek.

Odpowiednio dobrany plecak i tornister to proste plecy u dzieci!

Nieodpowiednio dobrane do wzrostu i wagi dziecka, zazwyczaj przeciążone, a do tego nieprawidłowo noszone tornistry i plecaki szkolne są jednym z głównych czynników wpływających na występowanie wad postawy u dzieci. Niestety niewielu rodziców zwraca uwagę na ten problem, strasznie go bagatelizując.

Tymczasem problem jest poważny i w sposób realny zagraża zdrowiu dzieci. Na szczęście coraz częściej o dobrze dobranych i prawidłowo zapakowanych tornistrach mówi się w sieci. Niedawno wystartowała kampania edukacyjna Zdrowy Plecak, której pomysłodawcą jest znana z produkcji wysokiej jakości artykułów szkolnych – firma St. Majewski – producent plecaków LOOZZ oraz tornistrów LOOZZ Kids dostępnych wyłącznie w sieci sklepów Biedronka.

Kampania Zdrowy Plecak ma na celu uświadomienie rodziców, jak ważny jest w trosce o proste plecy u dzieci dobór plecaka i tornistra. Więcej o akcji Zdrowy Plecak oraz o tym jak dobrze wybrać plecak czy tornister przeczytacie na stronie www.zdrowyplecak.pl. Kampanie edukacyjną wspiera ceniona ekspertka – dr.n.med Elżbiety Binek, która dzieli się swoją wiedzą i podpowiada na co zwracać uwagę przy wyborze plecaka i tornistra oraz jak je prawidłowo użytkować.

Zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego

Na problem złego doboru plecaków i tornistrów zwraca uwagę także Główny Inspektor Sanitarny, który przygotował zalecenia dotyczące właściwego wyboru tornistra lub plecaka szkolnego, a także prawidłowego sposobu jego zapakowania (obciążenia). Zgodnie z zaleceniami tornister/plecak:

• nie powinien ważyć więcej niż 10–15% masy ciała ucznia;
• powinien posiadać usztywnioną ściankę przylegającą do pleców;
• jego ciężar powinien być rozłożony równomiernie;
• cięższe rzeczy powinny być umieszczone na dnie, a lżejsze wyżej;
• powinien mieć równe, szerokie szelki;
• tornister należy nosić na obu ramionach i ważne jest, aby:
  • długość szelek umożliwiała swobodne wkładanie i zdejmowanie, jednocześnie zapewniając jak najlepsze przyleganie tornistra do pleców,
  • dodatkowe zapięcie spinało szelki z przodu klatki piersiowej.

Jaki plecak czy tornister wybrać?

Najlepiej taki, który sprosta zaleceniom Głównego Inspektora Sanitarnego. Można też iść o krok do przodu i wybrać zdrowy plecak marki LOOZZ oraz tornister LOOZZ Kids. Co wyróżnia te produkty?

Zarówno plecaki LOOZZ, jak i tornistry LOOZZ Kids są lekkie, dzięki czemu nie stanowią dodatkowego obciążenie dla dziecięcych pleców, a ich waga dostosowana jest do wieku oraz masy ciała dziecka. Jest to bardzo ważne, gdyż każdy dodatkowy kilogram może mieć wpływ nie tylko na postawę, ale może także prowadzić do przeciążeń stawów i zmniejszenia pojemności płuc dziecka. Dlatego, im lżejszy jest pusty plecak, tym lepiej. Tornister LOOZZ Kids waży niewiele ponad kilogram, natomiast plecak szkolny LOOZZ jest jeszcze lżejszy.

Przede wszystkim pamiętajmy o kontrolowaniu zawartości tornistra/plecaka dziecka, aby zapobiec zabieraniu przez dziecko zbędnych rzeczy. Dzieci często przechowują w plecaku/tornistrze zabawki, maskotki, tablet, słodycze, papiery, puste opakowanie po soku, niezjedzone kanapki, strój na WF czy niepotrzebne danego dnia podręczniki i zeszyty. Dopóki dziecko nie nabierze nawyku usuwania zbędnych rzeczy z plecaka, pomagajmy dziecku się pakować.

Jeśli dziecko zabiera ze sobą wodę do szkoły warto dać mu tylko bidon czy pustą butelkę, którą dziecko napełni ją w szkole, jeśli ma taką możliwość. Obecnie w wielu szkołach są baniaki i źródełka z wodą pitną. Jeśli nie ma takiej możliwości, wybierajmy wodę w lekkich butelkach i w ilości jaką dziecko faktycznie wypija w ciągu pobytu w szkole.

Dodatkowo pamiętajmy o wyborze zeszytów w miękkich okładkach. Co prawda zeszyty w sztywnych okładkach wyglądają może ładniej, lecz ważą zdecydowanie więcej, a każdy dodatkowy gram stanowi obciążenie dla kręgosłupa dziecka.

Nadwaga jedną z przyczyn powstawania wad postawy!

Polska należy obecnie do krajów o największym w Europie odsetku występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży. Niemal co czwarty 11-latek, co piąty 13-latek i co siódmy 15-latek w naszym kraju ma nadmierną masę ciała. Liczne badania przeprowadzone wśród dzieci i młodzieży jednoznacznie wskazują na związek otyłości z powstawaniem wad postawy. Otyłość dodatkowo ogranicza aktywność fizyczną i w ten sposób dodatkowo potęguje ryzyko powstania wad postawy.

Prawidłowo zbilansowana dieta jest podstawą do utrzymania zdrowia i tym samym prawidłowej postawy ciała. W przypadku dzieci z nadwagą i otyłości konieczna jest opieka wykwalifikowanego dietetyka, który skomponuje dziecku dietę z odpowiednio dobraną wartością kaloryczną dostosowaną do dziennego wydatku energetycznego dziecka.

Jak jeszcze zapobiegać wadom postawy?

Wady postawy występują u ok. 50–60% dzieci w wieku rozwojowym. Najczęściej spowodowane są złymi nawykami, małą aktywnością ruchową lub nadmiernym w stosunku do wzrostu i wagi obciążeniem ciała. Jednak do powstania wad przyczynić może się także:

• źle dobrane krzesło i biurko oraz krzesło i ławka szkolna do wzrostu dziecka;
• złe oświetlenie miejsca pracy dziecka;
• nieprawidłowa postawa podczas pracy i wypoczynku;
• niewłaściwy sposób siedzenia w czasie pisania;
• zbyt długie przebywanie w jednej pozycji;
• słaby wzrok (dziecko garbi się lub ustawia asymetrycznie głowę, szczególnie przy widzeniu jednoocznym);
• słaby słuch (ubytek szczególnie jednostronny powoduje, że dziecko, kompensując wadę, przechyla głowę lub wysuwa ją do przodu);
• depresja (w wyniku choroby może dojść do nadmiernego napięcia lub zwiotczenia mięśni, co może prowadzić do zmian w postawie);
• przemęczenie;
• za ciasne ubranie, nieodpowiedni rozmiar obuwia;
• u dziewczynek chęć ukrycia rozwijających się piersi;
• zbyt wysoki wzrost w stosunku do rówieśników;
• wady wrodzone lub powstałe w wyniku przebytych chorób.

Dbając o proste plecy u dzieci należy pamiętać o tym, by:

• Wyrobić w dziecku nawyk poprawnej postawy ciała;
• zapewnić dziecku zdrowy sen (9-11 godzin w zależności od wieku, na właściwie dobranym materacu oraz w wywietrzonym, o odpowiedniej temperaturze pomieszczeniu);
• ograniczyć dziecku do maksymalnie jednej godziny dziennie oglądanie telewizji, granie na komputerze czy konsoli lub inną siedzącą aktywność;
• korygować niewłaściwą czy asymetryczną pozycję ciała dziecka, szczególnie podczas odrabiania lekcji;
• zapewnić dziecku odpowiednią odzież i obuwie;
• dostosować rozmiar krzesła i biurka do wzrostu dziecka oraz zapewnić odpowiednie oświetlenie.

Problem wad postawy, choć może się wydawać początkowo tylko defektem kosmetycznym, jest bardzo poważny. Zaburzenia prawidłowej postawy mogą stać się przyczyną zaburzeń krążeniowo-oddechowych, upośledzenia sprawności oraz wydolności ogólnej, bólów kręgosłupa, depresji, a także problemów ginekologicznych u kobiet. Tymczasem zapobieganie wadom jest stosunkowo proste…

Artykuł powstał w ramach współpracy z www.zdrowyplecak.pl